Anarşizm: Sıkça Sorulan Sorular |6| Bölüm A.1.2 ''Anarşizm'' Ne Anlama Gelmektedir?

 Pyotr Kropotkin'den alıntı yapmak gerekirse, anarşizm sosyalizmin hükümetsiz sistemidir. [Anarşizm, sy 46] Başka bir deyişle, ''insanın insan tarafından sömürülmesinin ve ezilmesinin ortadan kaldırılması, yani özel mülkiyetin (kapitalizm) ve devletin ortadan kaldırılmasıdır.'' (Errico Malatesta, Towards Anarchism, sy. 75)  

 Bu nedenle anarşizm, siyasi, ekonomik ve toplumsal hiyerarşilerin olmadığı bir toplum yaratmayı amaçlayan politik teoridir. Anarşistler, anarşinin, yani yöneticilerin yokluğunun geçerli bir toplumsal sistem biçimi olduğunu ileri sürerler ve dolayısıyla bireysel özgürlük ve toplumsal eşitliğin azami seviyeye çıkarılması için çalışırlar. Özgürlük ve eşitliğin hedeflerinin birbirlerini destekler nitelikte olduğunu düşünürler. Bakunin'in ünlü özdeyişinde görebileceğimiz üzere:

 '' Sosyalizm olmadan özgürlüğün ayrıcalık ve adaletsizlik olduğuna ve özgürlük olmadan sosyalizmin kölelik ve vahşet olduğuna ikna olduk.'' (The Political Philosophy of Bakunin, sy. 269)

 Anarşizmin birçok farklı türü olsa da (bireyci anarşizmden komünist-anarşizme - daha fazla ayrıntı için bkz. Bölüm A.3), hepsinin özünde her zaman iki ortak pozisyon olmuştur: devlete ve kapitalizme karşıtlık. Bireyci anarşist Benjamin Tucker'ın sözleriyle anarşizm; ''Devletin ve tefeciliğin ortadan kaldırılmasında ısrar eder; insanın insan tarafından ekonomik ve toplumsal sömürüsüne karşı çıkar.'' (Eunice Schuster tarafından aktarılmıştır; Native American Anarchism, sy. 140) Bütün anarşistler kar, faiz ve rantı tefecilik (yani sömürü) olarak görürler ve bu nedenle onlara ve onları yaratan koşullara hükümete ve devlete karşı oldukları kadar karşı çıkarlar.

 Daha genel bir şekilde tabir edilecekse, L. Susan Brown'ın sözleriyle; ''Anarşizmdeki birleştirici halka hiyerarşi ve tahakkümün evrensel bir kınaması ve insan bireyinin özgürlüğü için savaşma istekliliğidir.'' (The Politics of Individualism, sy.108) Voltairine de Cleyre'in özetlediği gibi:

 ''Anarşizm, yaşamın ihtiyaçlarının herkes için tam olarak karşılanabileceği ve zihnin ve bedenin eksiksiz gelişimi için fırsatların herkesin mirası olacağı bir toplumun olasılığını öğretir. Servetin üretimi ve dağıtımının mevcut adaletsiz örgütlenmesinin en sonunda tamamen yok edilmesi gerektiğini ve bunun yerine, öncelikle ürününün ondalığını vermesi gereken bir efendi aramadan herkese çalışma özgürlüğünü güvence altına alacak, üretim kaynaklarına ve araçlarına erişim özgürlüğünü garanti edecek bir sistem getirilmesi gerektiğini öğretir. Körü körüne itaatkardan, hoşnutsuz olana; bilinçsizce memnun olmayandan, bilinçli olarak memnun olmayana dönüştürür. Anarşizm, baskı bilincini, daha iyi bir toplum arzusunu, kapitalizme ve devlete karşı bitmek bilmeyen savaşın gerekliliği duygusunu uyandırmaya çalışır.'' (Anarchy! An Anthology of Emma Goldman’s Mother Earth, sy. 23-24) 

 Dolayısıyla anarşizm, "yöneticisizlik-efendisizlik'' düsturuna dayanan bir toplum olan anarşinin yaratılmasını savunan politik bir teoridir. Bunu başarmak için, ''tüm sosyalistlerle ortak olarak anarşistler, toprağın, sermayenin ve makinelerin özel mülkiyetinin zamanının dolduğunu; ortadan kalkmaya mahkum olduğunu: ve üretim için tüm gereksinimlerin toplumun ortak malı haline gelmesi ve zenginliğin üreticileri tarafından ortaklaşa yönetilmesi gerektiğini, yaşamın siyasi örgütlenme idealinin devletin fonksiyonlarının asgari düzeye indirgendiği ve en nihayetinde ortadan kalktığı bir durum olan devletsiz bir toplumu savunan fikri, yani anarşiyi, desteklerler. (Peter Kropotkin- Op. Cit. sy. 46)

 Dolayısıyla anarşizm hem olumlu hem de olumsuzdur.  (Burada olumlu ve olumsuz olma durumları yapıcılık ve yıkıcılığı ikame edecek anlamda kullanılmaktadır.) Mevcut toplumu analiz eder ve eleştirir, aynı zamanda mevcut toplumun reddettiği belirli insan ihtiyaçlarını karşılayan muhtemel yeni bir toplum vizyonu sunar. Bu ihtiyaçlar, en temel olarak, Bölüm A.2'de tartışılacak olan özgürlük, eşitlik ve dayanışmadır. 

 Anarşizm, eleştirel analizi umutla birleştirir, tıpkı Bakunin'in de işaret ettiği gibi (anarşist olmadan önceki günlerinde) ''yok etme dürtüsü yaratıcı bir dürtüdür.'' Mevcut toplumda neyin yanlış olduğunu anlamadan daha iyi bir toplum inşa edilemez.

 Bununla birlikte, anarşizmin sadece bir analiz yönteminden veya daha iyi bir toplum vizyonundan daha fazlası olduğu vurgulanmalıdır. O, aynı zamanda mücadelede, ezilenlerin özgürlükleri için mücadelesinde kök salmıştır. Başka bir deyişle, güce değil, insanların ihtiyaçlarına dayalı ve gezegeni karın önüne koyan yeni bir sisteme ulaşmanın bir yolunu sağlar. İskoç anarşist Stuart Christie'den alıntı yapmak gerekirse:

 '' Anarşizm, insan özgürlüğü için bir harekettir. Somut, demokratik ve eşitlikçidir. Anarşizm, imtiyazsızların sömürü ve baskılara doğrudan meydan okuması ile başladı ve halen böyle sürmekte. Hem devlet gücünün sinsi büyümesine hem de, buna ek olarak veya tek başına, nihayetinde yalnızca geri kalanlar pahasına sadece birkaç kişinin çıkarlarına hizmet eden sahiplenici bireyciliğin zararlı ethosuna karşı çıkar.

  Anarşizm hayatın hem teorisi hem de pratiğidir. Felsefi olarak birey, toplum ve doğa arasındaki azami uyumu hedefler. Pratik olarak hayatımızı politikacıları, hükümetleri, devletleri ve onların yetkililerini gereksiz kılacak şekilde düzenlememizi ve yaşamamızı amaçlar. Anarşist bir toplumda, karşılıklı saygıya sahip egemen bireyler, üretim ve dağıtım araçlarının ortaklaşa tutulduğu doğal olarak tanımlanmış topluluklar içinde zorlayıcı olmayan ilişkiler içinde örgütlenecektir. 

 Anarşistler soyut ilkelere ve teorik yapılara takıntılı hayalperestler değildir. Anarşistler, mükemmel bir toplumun yarın kazanılamayacağının çok iyi farkındalar. Gerçekten de, mücadele sonsuza kadar sürer! Bununla birlikte, şeylerle oldukları gibi ve olabilecek şeyler için mücadele etme teşvikini sağlayan ise vizyondur.

 Nihayetinde sonucu yalnızca mücadele belirler ve daha anlamlı bir topluluğa doğru ilerleme, her türlü adaletsizliğe direnme iradesiyle başlamalıdır. Genel anlamda bu, her türlü sömürüye ve her türlü zorlayıcı otoritenin meşruiyetine meydan okumak anlamına gelir. Anarşistlerin sarsılmaz bir inancı varsa, o da, politikacılara veya ideologlara boyun eğme alışkanlığı bir kez kaybedildiğinde ve tahakküme, sömürüye karşı direniş kazanıldığında, sıradan insanların, hayatlarının her yönünü, kendi yaşamlarını, çıkarlarını, her yerde ve her zaman, hem özgürce hem de adil bir şekilde. düzenleme kapasitesine sahip olacaklarıdır. 

 Anarşistler halk mücadelesinin dışında durmazlar ve ona hükmetmeye de çalışmazlar. Pratik olarak ellerinden gelen her şeye katkıda bulunmaya ve  böylece hem bireysel kişisel gelişim hem de grup dayanışmasının mümkün olan en yüksek seviyelerine çıkmasına yardımcı olmaya çalışırlar. Gönüllü ilişkiler, karar alma süreçlerine eşitlikçi katılım, karşılıklı yardımlaşma ve ilgili her türlü tahakküm biçimlerine ilişkin eleştirileri içeren anarşist fikirleri her zaman ve her yerde felsefi, toplumsal ve devrimci hareketlerde bulmak mümkündür.'' (My Granny Made Me An Anarchist, sy. 162-163) 

 Anarşistlere göre anarşizm, kendimizi örgütleme ve toplumu patronlar ve politikacılar olmadan yönetme kapasitemizin basitçe teorik ifadesidir. İşçi sınıfının ve diğer ezilen insanların bir sınıf olarak güçlerinin bilincine varmalarına, acil çıkarlarını savunmalarına ve bir bütün olarak toplumu devrimcileştirmek için mücadele etmelerine olanak tanır. Ancak bunu yaparak insanoğlunun yaşaması için uygun bir toplum yaratabiliriz.

 Bu soyut bir felsefe değil. Anarşist fiikirler her gün uygulamaya konmaktadır. Ezilen insanların haklarını savunduğu, özgürlüklerini savunmak için harekete geçtiği, dayanışma ve işbirliği yaptığı, baskıya karşı savaştığı, liderler ve patronlar olmadan örgütlendiği her yerde anarşizmin ruhu yaşar. Anarşistler sadece bu özgürlükçü eğilimleri güçlendirmeye ve onları tam olarak gerçekleştirmeye çalışırlar. Bölüm J'de tartıştığımız gibi, anarşistler, kapitalizmden tamamen kurtulana kadar onu daha iyiye doğru değiştirmek için fikirlerini kapitalizm içinde birçok yolla uygularlar. Bölüm I, kapitalizmin yerine neyi koymayı amaçladığımızı, yani anarşizmin neyi amaçladığını tartışmaktadır.